“`html

Kazım Karabekir’in Anısı: Vefatının 77. Yıl Dönümünde Anılıyor

Milli Mücadele’nin dönüm noktalarından birinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e sağladığı destekle önemli bir figür haline gelen Kazım Karabekir, Doğu Anadolu’daki zaferleriyle milletin kalbinde taht kurdu. Bu değerli lider, vefatının 77. yılında anılıyor.

23 Temmuz 1882’de İstanbul’un Kocamustafapaşa semtinde dünyaya gelen Karabekir, eğitim hayatına babasının görevlendirilmesi sebebiyle doğu illerindeki mahalle mekteplerinde başladı. Ardından Fatih Askeri Rüşdiyesi ve Kuleli Askeri İdadisi’ni başarıyla tamamladı.

Piyade teğmeni rütbesiyle Harbiye Mektebi’nden sınıf birincisi olarak mezun olan Karabekir, 1905 yılında Erkan-ı Harbiye’den yüzbaşı rütbesiyle ayrıldı.

İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Rumeli’deki örgütlenmesinde aktif rol üstlenen Karabekir, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra 3. Ordu Komutanlığı görevine atandı ve 1909 yılında 31 Mart Ayaklanması’nın bastırılmasında görev aldı.

Balkan Savaşları sırasındaki Trakya Sınır Komiserliği’nden sonra 1912’de binbaşı rütbesine yükselen Karabekir, Çanakkale Savaşı’nın patlak vermesiyle cepheye gönderildi.

I. Dünya Savaşı’na yarbay rütbesiyle katılan Karabekir, Kerevizdere’deki başarılarından dolayı albaylığa terfi etti. 1916 yılında Kut’ül-Amare’yi kuşatan 18. Kolordu Komutanlığı’na atanırken, daha sonra Kafkas Cephesi’nde kolordu komutanlığı yapmıştır.

1919’da 15. Kolordu Komutanlığı’na getirilen Karabekir, Erzurum’da gerçekleşen Erzurum Kongresi’nde Mustafa Kemal Paşa’ya olan desteğini sürdürdü ve Doğu Cephesi Komutanlığı yapmaya başladı.

Karabekir, Ermeni ordusunu bozguna uğratırken, Rus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ile Kars Antlaşması’nın görüşmelerini yürütmüştür. Ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne milletvekili olarak girmiştir.

27 Kasım 1924’te Cumhuriyet’in ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele ve Adnan Adıvar ile birlikte kurmuş ve başkanlık yapmıştır.

Parti, Şeyh Sait İsyanı nedeniyle 3 Haziran 1925’te kapatıldı. Karabekir, 22 Haziran 1926’da Mustafa Kemal’e suikast planı hakkında bilgi vermediği iddiasıyla tutuklandı. Ancak İstiklal Mahkemesi tarafından beraat etmiştir.

1927 yılından 1938’e kadar Erenköy’deki köşkünde inzivaya çekilen Karabekir, 31 Aralık 1938’de İstanbul milletvekili olarak seçildi ve 23 Temmuz 1946’da TBMM Başkanı oldu.

26 Ocak 1948’de Ankara’da hayatını kaybeden Karabekir, ilk olarak Hava Şehitleri Mezarlığı’na defnedilmiş, daha sonra 30 Ağustos 1988’de Atatürk Orman Çiftliği’ndeki Devlet Mezarlığı’na nakledilmiştir.

Hatıralarını kaleme alan Karabekir, “Birinci Cihan Harbi”, “İstiklal Harbimiz”, “İzmir Suikastı”, “Çocuklara Öğütler” gibi toplam 17 eser yazmıştır.

Şark Fatihi Unvanı

Kazım Karabekir’in kızı Timsal Karabekir Yıldıran, Erenköy’deki müzede yaptığı açıklamada, babasının zorlu yaşam serüvenini paylaştı. Yıldıran, babasının aynı zamanda Kırım Savaşı’na katılmış madalyalı bir asker olduğunu ifade etti ve şunları söyledi:

“Babam, küçük yaşından itibaren babası sayesinde pek çok yer gezdi. Babasının Mekke’deki görevine geçmesiyle ailemiz oraya taşındı ve burada Arapça eğitim aldı. 11 yaşında kolera yüzünden babasını kaybettikten sonra İstanbul’a dönüş yaptı ve 15 yaşında Fatih Askeri Rüşdiyesi’ne başladı; bu, onun askeri yaşamının başlangıcıydı.”

Yıldıran, babası Karabekir’in, Kuleli Askeri Lisesi’nde öğrenciyken Kars’ı kurtarma hedefini benimsemiş olduğunu ve bunu iki kez başardığını açıkladı.

Karabekir’in Edirne savunmasında esir hayatı yaşadığını da belirten Yıldıran, “Çanakkale’de Fransızlarla savaşırken Kerevizdere’de çarpıştı. Ardından Kut’ül-Amare ve Irak Cephesi’nde görev aldı. I. Dünya Savaşı sonunda doğuda kazandığı başarılarla ‘Şark Fatihi’ ve ‘Yetimler Babası’ unvanlarını aldı.” dedi.

Yıldıran, babası Kazım Karabekir’in Kurtuluş Savaşı sırasındaki önemli katkılarını ve Mustafa Kemal Paşa ile olan bağlarını anlattı. “Mustafa Kemal Anadolu’ya geçtikten sonra, kendisine tutuklanma emri verilmişti. Ancak Kazım Karabekir, bu emri yerine getirmedi.” diye ekledi.

Erzurum ve Sivas Kongreleri’nin ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasının önemli bir dönüm noktası olduğunu vurgulayan Yıldıran, Cumhuriyet döneminde babasının kurduğu Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın başına gelenleri de aktardı.

Karabekir, 1924 yılında evlendi, 1927’de ikiz kızları doğdu. Yıldıran, babasının doğudaki yetim çocuklar için yaptığı katkıları ve bu nedenle ‘yetimler babası’ olarak anıldığını ifade etti.

“Babayla çocuk sevgisi arasındaki bağ oldukça kuvvetliydi. Ne kadar şehit vermişsek, o şehitlerin çocuklarına babam sahip çıkmıştı. Ayrıca, ‘Sanayi Marşı’ adlı eserinde de vatan sevgisini vurgulamıştı.” dedi.

Son günlerinde Atatürk ile barışmanlık arayışını ve sonrasında yaşanan olayları da aktaran Yıldıran, babasının mirasının Türk milletine olan sevgisi ve bağlılığı olduğunu belirtti.

“`