On yıllık yoğun çalışmaların ardından araştırmacılar, böbrek nakillerinde kan grubu engelini ortadan kaldırabilecek önemli bir gelişmeye imza attı. Kanada ve Çin’deki çeşitli araştırma kurumlarından bir ekip, teorik olarak herhangi bir hasta tarafından kabul edilebilecek “evrenselböbrek” üretmeyi başardı. Araştırmada kullanılan test organı, beyin ölümü gerçekleşmiş bir alıcının vücudunda birkaç gün boyunca çalıştı ve hayatta kaldı.
Kanadalı biyokimyacı Stephen Withers, “Bunu insan modelinde ilk kez görüyoruz. Bu, uzun vadeli sonuçları nasıl iyileştirebileceğimiz konusunda bize çok değerli bilgiler veriyor” dedi.
Kan grubu gereksinimi ortadan kalkıyor
Günümüzde 0 kan grubuna sahip hastalar, böbrek nakli için genellikle yalnızca 0 kan grubuna uygun böbrek beklemek zorunda kalıyor. Bekleme listelerindeki kişilerin yarısından fazlası bu kategoride ve 0 kan grubuna uygun böbrekler diğer kan gruplarında da çalışabilmesine rağmen arz yetersizliği ciddi bir sorun oluşturuyor. Mevcut yöntemlerle farklı kan grubundan böbrek nakli mümkün olsa da, alıcının bağışıklık sisteminin organı reddetmemesi için yapılan hazırlık süreci hem zahmetli hem maliyetli hem de riskli. Araştırmacılar, bu çalışmada A kan grubuna sahip bir böbreği 0 kan grubuna dönüştürdü. Bu işlem, daha önce tanımlanmış özel enzimler kullanılarak gerçekleştirildi. Enzimler, A kanının belirteçleri olan şeker moleküllerini (antijenleri) kesip çıkararak süreci gerçekleştiriyor. Araştırmacılar bu enzimleri, moleküler ölçekte çalışan makaslara benzetiyor. A antijen zincirlerinin kesilmesiyle böbrek, antijen içermeyen 0 kan grubu özelliklerini kazanabiliyor.
Halen bazı sorunlar var
Ancak halen, canlı insanlarda denemeler yapılmadan önce aşılması gereken birçok zorluk bulunuyor. Nakledilen böbrek üçüncü günde tekrar A kanı özellikleri göstermeye başladı ve bağışıklık tepkisi oluştu. Bilim insanlarına göre bu tepki genellikle beklenenden daha hafif seyretti ve vücutta böbreği kabul etmeye yönelik bazı işaretler de görüldü.
Böbrek yetmezliği ve hastalığı sorunları nedeniyle böbrek nakli bekleyen hastaların sayısı hayli fazla. Sadece Türkiye’de yaklaşık 25 bin hastanın böbrek nakli beklediği belirtiliyor. Dünya çapınca sayı ise yüz binleri buluyor.